Adını "Alamancı" bir ozanın türküsünden alan bu kitap, Aziz Nesin`in 1965-1986 yılları arasında yaptığı Almanya gezilerinin izlenimlerinden oluşuyor. Nesin`in çalışkanlığı kadar arşivciliği de artık pekçoğunuzun malûmu... 1983`te küçük bir fasikül halinde yayımlanan yazılarını eklerle zenginleştirip kitaplaştırmak için dört koca dosya dolusu daha not ve belge biriktirmiş Aziz Nesin. Zaman ve zemin bulup bitiremediği bu Alamanya Sefâretnamesi`ni tamamlamak biz arşiv işçilerine düştü. Alamanya Alamanya, 1965-1981 arasında Yeni Tanin, Akşam, Yön, Yankı ve Milliyet`te yayımlanan yazılarla, yazarın arşivindeki eski yazı notların, güncelerin ve belgelerin harmanlanmasıyla oluştu. 

Maden ocaklarından cinsellik pazarlarına, uluslararası yazar toplantılarından göçmen işçi sofralarına, Demokratik Almanya`dan Federal Almanya`ya... Devlet pasaportuna el koymadıkça yurtdışına çıkabilen bir yazarın Almanya`ya ilişkin yirmi bir yıla yayılan gözlem ve düşünceleri, ölümünden yirmi bir yıl sonra yayımlanan bu yeni kitabında.

"`Okuduğum Kitaplar` notları, Aziz Nesin`in de defalarca belirttiği gibi, eleştiri yazısı olarak değerlendirilmemeli. Bunlar bir yazarın okur olarak tuttuğu, kendi kişisel beğenisini, kendi öznel görüşünü yansıtan notlardır.

Bu notlarda benim en çok dikkatimi çeken, bana en ilginç gelen, Aziz Nesin`in düşünsel dürüstlüğüdür. Yazarı kim olursa olsun, ne kadar tanınmış olursa olsun, Aziz Nesin genel yargıya kendini teslim etmeden, kendini akıntıya bırakmadan, bir kitabı eleştirmekten, hatta kimileyin yerden yere vurmaktan çekinmemiş. Her an tetikte olduğu kesin."

Ali Nesin önsözünden

"Anadolu `Konfor Palas`larla dolu. Yolların üzerinde Konfor Palas yazılı, oklu levhalar var. Bu Konfor Palas`larda hela bile yok, gerisini siz düşünün. Helalar yapılardan ayrı, uzakta, bir koca aralık, bir pis çukur...

Konfor`dan, Palas`tan aşağısı kurtarmıyor. Palaspandıras`ın adını Konfor Palas koymuşlar.

Adı değişti mi, herşey değişir bellemişiz. Baksanıza, bizde demokrasinin adından başka bişeyi var mı?

Dışarıdan bak, Konfor Palas. İçi palaspandıras...

Dışından bak, demokrasi. Dışı seni yakar, içi beni..."

"Bu kitabı hazırlarken gazete fıkrası konusunda vardığım sonuç şudur; İyi bir gazete fıkrası, kitaplık değeri olmayan yazıdır; Kitaplık değeri varsa, azçok kalıcıysa, o yazı da bir gazete fıkrası değildir. 

Merhaba`ya işte böyle bir ölçü içinde kitaplık değeri olduğunu sandığım fıkralarımı seçerek topladım."

Bu kitapta öncelikle Aziz Nesin`in kendisine yöneltilen onlarca soruya verdiği birbirinden ilginç yanıtları bulacaksınız. Bu yanıtlar ülkemizin kültürel ve siyasi durumuna açıklık kazandırmakta, geçmişten geleceğe çok değişik konulara özgün ve yetkin bir bakış açısı getirmektedir. 

Aydın nedir, ne değildir? Aydınımız bir kitabınıza "Ah Biz Ödlek Aydınlar" adını koymamıza neden olacak kadar korkak ve sinmiş mi? Gazetecilik nasıl olmalı? Gülmece edebiyatı üzerine düşünceleriniz nedir? Sanatın işlevi ne olmalıdır? Neye gülersiniz? TRT hakkındaki düşünceleriniz nedir? Yanıtlanan sorulardan sadece birkaçı.  

Ülkemizin yakın tarihinde iz bırakmış olaylardan "Aydınlar Dilekçesi Davası" da kitapta önemli belge niteliği taşıyan konular arasında. 

Aziz Nesin, bu kez yeşil sahaların ve er meydanının tozunu attırıyor. 

Sporcu Milletiz Vesselam, Aziz Nesin`in futbol ve güreş yazılarını ilk kez kitap olarak okurla buluşturuyor. Nesin`in sonradan bir özdeyiş haline gelen "Ne Sağcıyız Ne Solcu, Futbolcuyuz Futbolcu!" altbaşlığıyla çıkardığı Zübük gazetesinden seçilmiş yazılarını, futbolla ilgili anılarıyla öykülerini kitabın "Futbolcuyuz Futbolcu" bölümünde bulacaksınız.

Futbol curcunasına keskin eleştiri okları yönelten Nesin için güreşin yeri ayrı. Gençliğinde mindere çıkmış olan yazar, gazeteci olarak birkaç kez katıldığı Kırkpınar güreşlerini coşku ve hayranlıkla, tabii ki aksaklıklarını da ortaya koyarak ele alıyor. Yine Akşam`da, 1959 ve 1964`te yayımlanmış yazılar, sporun yanında sosyal ve siyasal gözlem, eleştiri ve göndermelerle dolu. Nesin`in, bireysel mücadele sporları içinde en soylusu, en yiğitçesi dediği yağlı güreş üzerine yazdığı Kırkpınar yazılarıyla, güreşle ilgili anıları ve öyküleri "Buyrun Er Meydanına" başlıklı bölümde yer alıyor.

Sporcu Milletiz Vesselam`da Aziz Nesin`in spora geniş bir çerçeveden bakan, keyifli ve şaşırtıcı saptamalarla dolu yorumlarını, anı ve öykülerini okuyacaksınız.

"Siz yada başkaları bana yada başka yazarlara her ne sorarsanız sorun, sorunuz politik ve alacağınız yanıt da politik olacaktır. Çünkü Roma yanarken keyifle arp çalabilmek için Neron kertesinde kıyıcı ve sapık olmak gerekir.

Siyasal sorunlara ilişkin sorular sormanız elbet doğaldır. Siyasal sorunlara ilişkin olmayan sorular sormanız, boynuna ip geçirilmiş asılacak adama konser dinletmek kertesinde doğaldışı olurdu ve benim böyle bir soruya bile politik olmayan yanıt vermem olanaksızdı. Kaldı ki, seksenüç kitabın yazarı olan ben bütün yapıtlarımda, en politik olmadığı sanılanlarda bile, gelgeç günlük politikaya ve parti politikasına saplanmadan, hep politika yapmışımdır."

"Sanat politikasını, yerinden kıpırdamadan göbek sallanan twist dansı sananlar, Türk tiyatrosuna yaptıkları şerefli hizmetleri yadsıyan nankörler olduğumuzu sanmasınlar. Atatürk, `Efendiler,` şunu, şunu, şunu olursunuz `ama sanatkâr olamazsınız!` demiş ya, bunlar da olmuşlar işte... Günün birinde Türk tiyatro tarihi, sanat adına yapılan bütün bu maskaralıkları elbette yazacaktır. Ve Türk tiyatro tarihinin onlara bir sorusu olacak: Türk tiyatrosunu bugünkü aşamaya ulaştırmakla övünenler, niçin Türk tiyatrosunu bugünkü yerinde bıraktılar da daha ileri bir aşamaya getirmediler?"

Aziz Nesin`in tiyatro, edebiyat, sinema, şiir, karikatür ve genel olarak sanat üstüne, bazıları hiç yayımlanmamış bazılarıysa dergilerde kalıp kitaplaşmamış yazıları ilk kez Sanat Yazıları`nda toplanarak okurla buluşuyor. Aziz Nesin`in dünyanın sayılı gülmece yazarlarından biri olmakla kalmayıp ne denli önemli bir düşün adamı olduğunu bu kitapta bir kez daha göreceksiniz.

“O günlerde gazetelerin çoğu iki yanlı oynamaktaydılar; hem türlü çıkarları yada korkuları yüzünden iktidarı okşuyorlar hem de satış sağlamak için muhalefeti elden bırakmak istemiyorlardı. Hatta aynı gazetede aynı gün, imzasız başyazıda inançlarına aykırı olarak iktidarı destekleyip imzalı yazılarında da muhalefet yapan gazeteler vardı. Böylece iktidarı tutmuş görünerek baskıdan korunuyor, iktidarın nimetlerinden çöpleniyor, sözde muhalefet yaparak da hem satış sağlayıp geçimlerini hem de ilerici aydın durumlarını sağlamış oluyorlardı.”

“Memleketimizin ençok gereksindiği makine, bence ne traktör, ne buzdolabı, ne otomobil, ne de çamaşır makinesi... Bize asıl gerekli olan işte böyle bir makine-adam. Yalnız şarkı söylemeyecek de, şarkı yerine nutuk söyleyecek. Ama yalnız iktidara değil, her partiye böyle bir nutuk makinesi gerekli. Çünkü partilerimizin nutukları eskidi, dinleye dinleye hepsinden bıktık. On yıldanberi hep o plaklar...”

"Parçalandık. Birbirimizi dövdük, birbirimizi vurduk, birbirimizi kırdık... Birbirimize düşman olduk. O zaman biz neyiz, kedi miyiz? Biz niye düşünmedik bizi çuvala atanlar kimlerdir diye? Biz niye birbirimizi suçladık? Niye asıl suçluyu aramadık? Niye düşünemedik, niye bulamadık? Sağı da solu da birbirine düşmandı. Sağ da bu memleketin insanı. Öldü, öldürdü. Hiç düşünmedik. Biz kediydik çünkü. Çuvala attılar bizi, biz birbirimizi kediler gibi tırmaladık.

İster sol olsun, ister olmasın, demokrat olsun, hatta liberal olsun, hepsi birden örgütsüz kaldı. 20. yüzyılda bir insanın örgütsüz olması, insan olmaması demektir. 20. yüzyılda bizi örgütsüz bıraktılar, kopmuş tespih taneleri gibi...."

“Ben bir rastlantıyla okuma olanağı bulmuştum. Açların, çıplakların, okuyamayanların yerini, şans bize gülmüş, biz doldurmuştuk. Peki bana bunları kim veriyor diye sorduğumda, o günlerdeki yanıtım ‘devlet` oluyordu. Daha sonra, ‘devlet kimi temsil ediyor`sorusuyla asıl karşılığı da buldum: Halk veriyordu. Türkiye gibi okuyamayanların milyonları bulduğu bir ülkede, okuyabilenleri aslında halk okutuyordu. Bunu biyere geldikten sonra herkesin düşünmesi gerekiyor. Bu borç ödenmez, ama ödemeye çalışmak gerekiyor.”

"Benim dönemimde, benim kuşağımdan insanların ünlenmesi için çok ilginç bişey, biraz da ayıp doğrusu, hapisaneye girmesi gerekliydi. Bu ressamlar için de, şairler için de böyleydi. Ressama düşmandır bu millet, yazara düşmandır ama müzisyenin farkında değildir. O çalarken, öttürürken, bana muhalif mi değil mi, farkına varmaz. Liman sergisinde adamları orağa, çekice benziyor diye takibata uğratmışlardı. Benim dönemimde böyleydi, hatta hapisaneye girmemiş olanı yazar saymazlardı. Bu tabii devletin sisteminin ayıbıydı..."  

"Bu kitabımın başına gelenler çok ilginçtir. İlk basımı 1959`da (6 bin), ikinci basımı 1971`de (10 bin), üçüncü basımı 1974`te (10 bin), dördüncü basımı 1976`da (10 bin), beşinci basımı 1982`de (10 bin) yapılan Az Gittik Uz Gittik adlı kitabımın beşinci basımı daha satışa bile çıkmadan savcılığın istemiyle toplatıldı. On bin kitap, yayınevinin deposundan Sultanahmet`teki Adliye Sarayının mahzenine resmî araçla taşındı. Arkadan Ağır Ceza Mahkemesine verildim. (...) 

İlk basımının üstünden 33 yıl geçmiş bir kitabın beşinci basımı niçin toplanır ve böyle bir kitap neden mahkemeye verilir? En saçma işlemlerin bile niçininin ve nedeninin sorulamadığı bir dönemdi 12 Eylül 1980 darbesi sonrası."

"Sevgili Okurlarım,

Bu kitaptaki yazılarımın biçoğu gelecekten haber veriyor. Bir anlama Türkiye`nin fal kitabı. Hem de uzak geleceği değil, yakın geleceği bildiriyor. Örneğin `Devlet Devlete Karşı` başlıklı yazı, Sıvas`taki insan kıyımı olayını öncesinden, tıpkı tıpkısına bildiriyor. Daha bunun gibi, olayları önceden haber veren biçok yazı okuyacaksınız bu kitapta. O olayları, yazının yayımlanışından sonra yaşamışsak, yazarın bunu nasıl ve nerden bildiği bizi şaşırtabilir. Ama korkunç olanı şudur: Bu kitaptaki kimi yazılarda anlatılanlar dahaca yaşanmamışsa, gerçekleşmemişse, yaşanmış ve gerçekleşmiş olanlara bakarak okurlar, onların da günün birinde yaşanacağını kestirebilirler."

"Türkiye`nin toplumsal topografyasını vermeye çalışırken, bu işi kendi insanlarımla alay ederek, onları gülünçleştirerek, yererek yaptım elbet, çok da kızdım onlara. Ama bütün bunların hepsinden daha çok, hepsinden daha üstün bir duyguyla sevdim onları. Her ne yazdımsa, halkımı gerçekten, özden severek yazdım. `İnsanları sevmek` diye çok klişe bir söz var. Dış anlamıyla beğenmiyorum, doğru bulmuyorum bu sözü. Çünkü, insanları sevmek, halkı sevmek deyince, onları olduğu gibi, şimdiki durumlarıyla mı seveceğiz? Yani kötü olanlara kızmadan, kötülükleri hoş görerek mi seveceğiz? Hayır, ben kızarak seviyorum, ama kızmamın kökünde sevgi var. Bugünkü durumu beğenmediğim için kızıyorum. Ama öykülerime aldığım insanları çok sevdiğim için de, durumlarının değişmesini istiyor ve buna çalışıyorum.

Ben bir gülmece yazarıyım. Kızmadan, öfkelenmeden, her an öfke üstünde olmadan, durmadan öfkesi bilenmeden nasıl gülmece yapılabilir? Ve o kızdığın insanları sevmeden nasıl sanat yapılabilir? Yaşadığım çağda yurdumun toplumsal topografyasını çizmeye çalıştığım öykülerim, ikisi de aynı duygu kaynağından gelen kızgınlığımın ve sevgimin ürünleridir, demek yanlış olmaz sanırım."

“Kendilerini avutmaya, bizleri de aldatmaya çalıştıkları gözler önündeki olayların en günceli türban olayıdır. Yirmibirinci yüzyıla onüç yıl kala, kendisini Avrupa ailesinden sayan Türkiye`nin devlet adamları aylardanberi türban olayıyla uğraşıyorlar: Üniversite öğrencisi kızlar, İslam koşuluna uygun olarak saçlarını göstermemek için türban takabilirler mi, takamazlar mı?”

Aziz Nesin bu kitabında güncelliğini hâlâ sürdüren birçok konuya her zaman olduğu gibi sakınımsız ve okuyanı düşünmeye çağıran yaklaşımıyla ışık tutarken eğitim üstüne görüşlerini de en ayrıntılı biçimde ortaya koyuyor.

"Heykeltıraş Münevver`i dinleyelim:

...

Nâzım,

- Şimdi söyleyin bakayım, siz nasıl çalışacaksınız? diye sordu.

Dedim ki:

- Sizi, başınız yukarda, bütün büyüklüğünüzle göstermek istiyorum.

Yine güldü.

- Niye şablon işleyeceksiniz, kolay olduğu için mi?

- Ben sizi bir kahraman, boyun eğmez bir kişi olarak göstermek istiyorum.

- Yani kahramanın acı, üzünçlü zamanı olmaz mı? Eserde hayat arayın, hayat... Gerçeği arayın!

Nâzım Hikmet`in gerçeğe olan saygısı burda da ortaya çıkıyor. İnsanın, -sevilen, yüceltilen insanın bile- tek yanlı, salt olumlu yanlarıyla verilmesine karşıdır. Nâzım`ın bu düşüncesini açığa çıkaran daha pekçok anılar, yazılar vardır. Bu açıklamayı şunun için yapmak zorunu duydum. Kimileri, bu dizi yazıda Nâzım`ın küçültüldüğü sanısına kapılmışlar yada özellikle öyle bir sanı yaratmaya kalkmışlardır. Ben, gerçekliğine inandığım, belgeleri olan şeyleri yazıyorum. Bunu da Nâzım`a olan büyük saygımdan yapıyorum. Çünkü o, böyle olmasını, gerçeğe saygılı olunmasını isterdi. Buyüzden, kendi heykelini, alnı yukarda bir kahraman olarak yapmak isteyen genç heykeltıraş Münevver`e,

- Gerçeği arayın! diyordu."

"Sayın Başkan ve Sayın Yargıçlar Kurulu Üyeleri! İşte ben, yüksek dağlardaki karlara bastıkça ayaklarından `kart-kurt` diye sesler çıkaran Türkmenlere Kürt demiş olduğum ve onların ulusal kültür haklarını savunmuş olduğum için, hiçbir zaman kabul etmediğim sanık sıfatıyla karşınızda bulunuyorum.

Hiçbir alçakgönüllülük gösterişine düşmeme gerek yok ki, ben salt Türkiye`nin değil, dünyanın tanınmış çağdaş gülmece yazarlarından biriyken, Türkiye Cumhuriyeti`nin en ciddi kurumu olması gereken Genel Kurmay Başkanlığının yayınları arasında çıkan ve bir kurmay yüzbaşının sözleri olan bu `kart-kurt` ses benzetmesinden esinlenerek Kürtlerin Türk olabileceği gibi bir büyük gülmeceyi ortaya koymaktan âciz kalacağımı itiraf ederim."

"Ülkeler arasındaki gerçek dostluk, o ülkelerin halkları arasındaki sevgidir. En sağlam sevgi de, halkların birbirlerini doğru olarak tanımalarıyla oluşabilir. Halkları birbirlerine doğrulukla tanıtıp aralarında sevgi bağını, yani gerçek dostluğu, kurmak da en başta yazarların, sanatçıların görevidir. Bu gezi yazılarımda elimden geldiğince bu görevimi yerine getirmeye çalışıyorum. (...)

Elli yıl sonra bugünkü iktidarların hiçbiri kalmaz; bu kitabın yazarı da kalmaz. Ama Türk halkı da, Arap halkı da elli değil, yüzlerce, binlerce yıl, sonsuza dek kalır. Ben halklarımız için, halklarımızın dostluğu, birbirlerini iyi tanıyarak sevmeleri için yazıyorum."